On Tue, 8 Oct 2024 12:41:04 +0200, Jarosław Sokołowski wrote:
> Pan J.F napisał:
>> Domyślam się, że śmigło jest drewniane i ma dwie łopaty, i nie
>> ma się co nad tym rozwodzić, ale np średnica śmigła w danych
>> technicznych samolotu chyba byłaby ciekawa?
>
> Mam też katalog samolotów z tamtego czasu, w nim są dane techniczne.
> Ciekawe jest to, że obok normalnie wyglądających samolotów, są tam
> również konstrukcje wyglądające jakby je mistrz Leonardo projektował.
> Czy to latało w sposób przewidywalny, trudno powiedziewć. Ale na pewno
> istniało, są zdjęcia.

Ogolnie - latało gorzej, bo inaczej by się przyjęło :-)

Ale czasy były pionierskie, i trzeba było dużo rzeczy odkrywać.


>>> Tęskno mi do tamtych czasów, kiedy nikt się nie kłócił o jedynie
>>> słuszną nazwę jakiegoś przedmiotu albo czynności.
>>
>> No jak nie?
>> Rower [...]
>
> Czy jeśli ktoś na rower powie dzisiaj "bicykl" albo "koło", to nie
> popartzą na niego dziwnie?

No popatrzą, ale kiedy ustalono, ze rower jest jedynie słuszny?

>> drosenklapa ryksztosowała, itd.
> Jak hebluję deski heblem, to zaraz ktoś się wyrwie, że należy strugać
> strugiem.

A wkręty wkręcać wkrętakiem :-)

Ale o co chodzi? Anglicy też mają język bogaty ...

>>> Znam "rzeczywistość językową" innych narodów, w szczególności
>>> słowiańskich -- tam nikt nie dąży, by wszystko robić (i nazywaźć)
>>> pod jeden sztrychulec. To my jesteśmy wyjątkiem.
>>
>> Eee - na pewno nie. Może mieli troche lużniejsze podejscie,
>
> Jesteśmy w czołówce sztywności, pod wieloma względami. Kolega właśnie
> przechodzi przez horror prostowania literówki w akcie notarialnym,
> która już trafiła do ksiąg wieczystych. Ja kiedyś do aktu notarialnego
> w innym kraju (słowiańskim) podałem adres odczytany z tabliczki na domu.
> Wkrótce się okazało, że od kilku lat ulica ma już inną nazwę. Pobladłem,
> bo przewidywałem same kłopoty. Notariusz patrzy na mnie jak na dziwaka
> i mówi -- przecież wiadomo o jaką ulicę chodzi, więc po co szukam
> problemów, których nie ma.

No ale to nie jest kwestia językowa.

Literówka ... może prosta sprawa, może trudna, bo tak jak zapisano też
jest sensownie.
A w ogóle to skąd ona się wzięła, notariusz powinien być staranny !
Strony też powinny sprawdzić !

Tylko to odczytywanie aktu to jakiś bezsens, przynajmniej dla mnie.
Z czasów analfaberyzmu?


>>>> P.S. A temat na dłuższą dyskusję - czym sie różni screw od bolt,
>>>> oraz śruba od wkrętu :-)
>>> Jaka tam znowu dłuższą. Odpowiedź jest prosta: różni się tym,
>>> czym śrubokręt od wkrętaka.
>> Odpowiedz że wkręt kręci się wkrętakiem a śrubę śrubokrętem,
>
> Znajomy psycholog nazwał to zjawisko fachowym terminem: fiksacja
> funkcjonalna. Są ludzie, którzy nie mając młotka, nie potrafią wbić
> gwoździa. Nie przyjdzie im do głowy użycie innego ciężkiego przedmiotu,
> jaki znajdą w skrzynce z narzędziami.

Ciekawe co na to inspektor BHP :-)

Ale jest też i ... nie wiem jak się nazywa, ale taka fiksacja
językowa. U mnie na lekcji mówi się rezystor, a kto powie opornik, ten
dostanie dwóję (jedynkę obecnie).

Tak czy inaczej - mamy w języku śruby i wkręty, i nie wiadomo jaka
jest różnica :-)


J.

do góry

Pan J.F napisał:

>> Czy jeśli ktoś na rower powie dzisiaj "bicykl" albo "koło", to
>> nie popartzą na niego dziwnie?
>
> No popatrzą, ale kiedy ustalono, ze rower jest jedynie słuszny?

Akcje kodyfikacyjne rozpoczęto po uzyskaniu niepodległości, chciano
scalić ziemie trzech zaborów, również językowo. Ale i tak jeśli w
sejmie przemawiał poseł, było słychać skąd pochodzi. I nikt tego się
nie wstydził. Ortografia też była różna -- i to też nie wzbudzało
paniki. Przegięcie nastąpiło dopiero po drugiej wojnie, gdy chciano
ukształotować jednoetniczne państwo.

Odwrotny proces można było obserwować po rozpadzie Jugosławii.
Serbskochorwacki był bogatym i zróżnicowanym językiem. Potem nastąpił
"podział majątku", jak po niezbyt zgodnym rozwodzie, gdy małżonkowie
szarpią rzeczy dla siebie. Serb wziął "apotekę", a Chorwat "ljekarnę",
pierwszy ma "stanicę", drugi "kolodvor". Albo "avion" i "zrakoplov",
żeby trzymać się tematu.

>> Jesteśmy w czołówce sztywności, pod wieloma względami. Kolega właśnie
>> przechodzi przez horror prostowania literówki w akcie notarialnym,
>> która już trafiła do ksiąg wieczystych. Ja kiedyś do aktu notarialnego
>> w innym kraju (słowiańskim) podałem adres odczytany z tabliczki na domu.
>> Wkrótce się okazało, że od kilku lat ulica ma już inną nazwę. Pobladłem,
>> bo przewidywałem same kłopoty. Notariusz patrzy na mnie jak na dziwaka
>> i mówi -- przecież wiadomo o jaką ulicę chodzi, więc po co szukam
>> problemów, których nie ma.
>
> No ale to nie jest kwestia językowa.

Tak, jest ona bardziej ogólna. Szekspir swoje nazwisko pod utworami
zapisywał na różne sposoby. I chyba nigdy nie napisał "Shakespeare",
jak to dzisiaj się utarło.

> U mnie na lekcji mówi się rezystor, a kto powie opornik, ten
> dostanie dwóję (jedynkę obecnie).

Słyszałem wiele podobnych historii. Tacy ludzie nie powinni być
pedagogami.

> Tak czy inaczej - mamy w języku śruby i wkręty, i nie wiadomo jaka
> jest różnica :-)

Do czegoś to potrzebne? To znaczy wiem do czego są śruby i wkręty,
pytam o potrzebę określenia różnicy.

Jarek

--
Grudi mi dere pogani zrak,
ma neću da na plućima,
dobijem rak,
zato ja dišem vazduh a ne zrak!

do góry

On Tue, 8 Oct 2024 14:30:50 +0200, Jarosław Sokołowski wrote:
> Pan J.F napisał:
>>> Czy jeśli ktoś na rower powie dzisiaj "bicykl" albo "koło", to
>>> nie popartzą na niego dziwnie?
>>
>> No popatrzą, ale kiedy ustalono, ze rower jest jedynie słuszny?
>
> Akcje kodyfikacyjne rozpoczęto po uzyskaniu niepodległości, chciano
> scalić ziemie trzech zaborów, również językowo.

Wczesniej nie było takich akcji?
Rower to chyba jeszcze przed I wojną.

A samochód kiedy wymyślili?
Głupio zresztą trochę.

> Ale i tak jeśli w
> sejmie przemawiał poseł, było słychać skąd pochodzi. I nikt tego się
> nie wstydził. Ortografia też była różna -- i to też nie wzbudzało
> paniki.

Język i ortografia się zmieniały przez wieki - ale co z maturą?

> Przegięcie nastąpiło dopiero po drugiej wojnie, gdy chciano
> ukształotować jednoetniczne państwo.

Hm, były juz gazety (od dawna), ksiązki, radio, kino, od biedy
telewizja, były wielkie migracje ... chyba się udało.
I nie widzę w tym nic złego - a w dużej częsci się samo zrobiło.

A jakąś tam Komisję Języka Polskiego, to kiedy powołano?

> Odwrotny proces można było obserwować po rozpadzie Jugosławii.
> Serbskochorwacki był bogatym i zróżnicowanym językiem. Potem nastąpił
> "podział majątku", jak po niezbyt zgodnym rozwodzie, gdy małżonkowie
> szarpią rzeczy dla siebie. Serb wziął "apotekę", a Chorwat "ljekarnę",
> pierwszy ma "stanicę", drugi "kolodvor". Albo "avion" i "zrakoplov",
> żeby trzymać się tematu.

No ale to chyba skutek wczesniejszego zlepienia.
Podobnie czeski i słowacki, rosyjski, ukrainski i białoruski ..

>>> Jesteśmy w czołówce sztywności, pod wieloma względami. Kolega właśnie
>>> przechodzi przez horror prostowania literówki w akcie notarialnym,
>>> która już trafiła do ksiąg wieczystych. Ja kiedyś do aktu notarialnego
>>> w innym kraju (słowiańskim) podałem adres odczytany z tabliczki na domu.
>>> Wkrótce się okazało, że od kilku lat ulica ma już inną nazwę. Pobladłem,
>>> bo przewidywałem same kłopoty. Notariusz patrzy na mnie jak na dziwaka
>>> i mówi -- przecież wiadomo o jaką ulicę chodzi, więc po co szukam
>>> problemów, których nie ma.
>>
>> No ale to nie jest kwestia językowa.
>
> Tak, jest ona bardziej ogólna. Szekspir swoje nazwisko pod utworami
> zapisywał na różne sposoby. I chyba nigdy nie napisał "Shakespeare",
> jak to dzisiaj się utarło.

Oni też mieli kilka reform.

Ale ja o czym innym - jak jest np wpisany Sokłowski, to niby czemu
miałoby sie to odnosić do Sokołowskiego ?

W ulicach też mielismy "reformę", więc w starych dokumentach może być
problem ...

>> U mnie na lekcji mówi się rezystor, a kto powie opornik, ten
>> dostanie dwóję (jedynkę obecnie).
>
> Słyszałem wiele podobnych historii. Tacy ludzie nie powinni być
> pedagogami.

Hm, rezystor nie jest taki zły, a przynajmniej jasno określili reguły.

A "zawada" jakoś się nie przyjęła.

>> Tak czy inaczej - mamy w języku śruby i wkręty, i nie wiadomo jaka
>> jest różnica :-)
>
> Do czegoś to potrzebne? To znaczy wiem do czego są śruby i wkręty,
> pytam o potrzebę określenia różnicy.

Oj, pełno - np kupić chcesz, a tu w jednym sklepie internetowym jest
to śruba, a w drugim wkręt. Są Polskie Normy, i inne normy,
i są normy na śruby, ale są też na wkręty. Napiszesz odwrotnie - będą
wątpliwości, o co Ci chodzi.

J.

do góry

Pan J.F napisał:

>> Akcje kodyfikacyjne rozpoczęto po uzyskaniu niepodległości, chciano
>> scalić ziemie trzech zaborów, również językowo.
>
> Wczesniej nie było takich akcji?

Wcześniej byli bracia Śniadeccy. To oni nam wymyślili całki i różniczki
w zastępstwie jakichś "integrałów" i "dyferencjałów" -- przez co mamy
inaczej od pozostałych nacji. Sinus i kosinus został, choć na to też
mieli swoje pomysły, już nie pamiętam jakie.

> Rower to chyba jeszcze przed I wojną.

Ale był i bicykl, i koło, które całkiem zanikło -- kolarze zostali
osieroceni.

> Język i ortografia się zmieniały przez wieki - ale co z maturą?

Też się zmieniła. Na gorsze.

>> Przegięcie nastąpiło dopiero po drugiej wojnie, gdy chciano
>> ukształotować jednoetniczne państwo.
>
> Hm, były juz gazety (od dawna), ksiązki, radio, kino, od biedy
> telewizja, były wielkie migracje ... chyba się udało.
> I nie widzę w tym nic złego - a w dużej częsci się samo zrobiło.

Nie oceniam w kategorii dobro/zło, stwierdzam fakt. I wyrażam
osobisty stosunek, który dla innych nic nie musi znaczyć.

> A jakąś tam Komisję Języka Polskiego, to kiedy powołano?

Po wojnie właśnie.

> Ale ja o czym innym - jak jest np wpisany Sokłowski, to niby czemu
> miałoby sie to odnosić do Sokołowskiego ?

W księgach stanu cywilnego z XVIII i XIX u moich przodków pojawia
się czasem forma "Sokołoski". Bywa, że ta sama osoba jest inaczej
zapisana przy urodzeniu, inaczej w akcie małżeństwa.

>> Do czegoś to potrzebne? To znaczy wiem do czego są śruby i wkręty,
>> pytam o potrzebę określenia różnicy.
>
> Oj, pełno - np kupić chcesz, a tu w jednym sklepie internetowym jest
> to śruba, a w drugim wkręt. Są Polskie Normy, i inne normy,
> i są normy na śruby, ale są też na wkręty. Napiszesz odwrotnie - będą
> wątpliwości, o co Ci chodzi.

Gugiel przy szukaniu kartofli znajdzie też ziemniaki. Dzisiaj to nie
jest problem.

--
Jarek

do góry

Dnia Tue, 8 Oct 2024 15:59:11 +0200, J.F napisał(a):

> On Tue, 8 Oct 2024 14:30:50 +0200, Jarosław Sokołowski wrote:
>> Pan J.F napisał:
>>>> Czy jeśli ktoś na rower powie dzisiaj "bicykl" albo "koło", to
>>>> nie popartzą na niego dziwnie?
>>>
>>> No popatrzą, ale kiedy ustalono, ze rower jest jedynie słuszny?
>>
>> Akcje kodyfikacyjne rozpoczęto po uzyskaniu niepodległości, chciano
>> scalić ziemie trzech zaborów, również językowo.
>
> Wczesniej nie było takich akcji?
> Rower to chyba jeszcze przed I wojną.
>

A nie wziął się przypadkiem od nazwy firmy Rover?
Podobnie, jak odkurzacze bywały w Polsce nazywane "elektroluksami".
Jeszcze pamiętam, jak znajoma "babcia" (tak z 70 lat starsza ode mnie) tak
właśnie nazywała odkurzacz.
A dekady później na trampki gadało się "adidasy".


> A samochód kiedy wymyślili?
> Głupio zresztą trochę.
>
>>(...)

Wydaje mi się (z naciskiem na "wydaje"), że o tym pisał inż Witold Rychter
w którejś ze swoich książek.
Nie pamiętam, może "Moja dwa i cztery kółka" albo inne "Skrzydlate
wspomnienia".

Jeszcze taka dykteryjka, chyba ze "Skrzydlatych wspomnień".
Czytałem to z 40 lat temy, więc wybaczcie, jeśli coś namieszałem.

Ale było to mniej-więcej tak:
Czasy lotnictwa pionierskiego w Polsce, chyba już niepodległej.
Lotnicy byli nauczani, że najważniejsza rzecz w przypadku kraksy, to
wyłączyć iskrownik.

Samolot chyba dwupłat z odkrytym kokpitem.

No więc któryś lotnik lądując na lotnisku wykonał efektowny przewrót przez
dziób i jeszcze bardziej efektownie sam wyleciał ze swojego fotela, po
drodze mocno się uszkadzając.
Chcieli połamańca wziąć na nosze, ale się nie dał. Doczołgał się do
wyrwanej z samolotu, leżącej luzem deski rozdzielczej, przekręcił wyłącznik
iskrownika i powiedział "teraz możecie mnie brać na nosze".

Takich ciekawych i humorystycznych historyjek jest mnóstwo, prawie we
wszystkich książkach Witolda R.

Inna ciekawa historia, to dolewanie wody do Tatry chłodzonej powietrzem -
to było chyba w "Moje dwa i czery kółka"


--
Pozdrawiam.

Adam

do góry

Pan Adam napisał:

> A dekady później na trampki gadało się "adidasy".

Wcześniej mówiono "pepegi", jeszcze przed wojną.
Co z kolei przyczynę ma taką:

https://teatrnn.pl/cache/local/image/1280x1024/websi
tes/para/PARA%2016/r011.jpg/

--
Jarek

do góry

Dnia Wed, 9 Oct 2024 00:12:25 +0200, Jarosław Sokołowski napisał(a):

> Pan Adam napisał:
>
>> A dekady później na trampki gadało się "adidasy".
>
> Wcześniej mówiono "pepegi", jeszcze przed wojną.
> Co z kolei przyczynę ma taką:
>
> https://teatrnn.pl/cache/local/image/1280x1024/websi
tes/para/PARA%2016/r011.jpg/

Czyli w zasadzie też nazwa od-firmowa.


--
Pozdrawiam.

Adam

do góry

Pan Adam napisał:

>>> A dekady później na trampki gadało się "adidasy".
>> Wcześniej mówiono "pepegi", jeszcze przed wojną.
>> Co z kolei przyczynę ma taką:
>>
>> https://teatrnn.pl/cache/local/image/1280x1024/websi
tes/para/PARA%2016/r011.jpg/
>
> Czyli w zasadzie też nazwa od-firmowa.

W dodatku nazwa przeżyła firmę. Do dzisiaj "pepegi" wciąż są słowem
znanym, choć może nie tak często używanym jak kiedyś. Firmy nie ma,
po wojne powstał w jej miejsce Stomil Grudziądz. Dlatego mało kto
kojarzy, skąd się nazwa gumowych butów wzięła.

Samo zjawisko tworzenia nazw odfirmowych jest powszechne. W którymś
z języków południowowschodniej Azji pospolita nazwa pasty do zębów
to "kolgejt".

Jarek

--
Grudziądzu, Grudziądzu
tyś serce mi zrobił z mosiądzu.
Grudziądzu, okrutny Grudziążku --
Uczucie-ś ukrócił w zalążku.

do góry

On Wed, 9 Oct 2024 12:25:39 +0200, Jarosław Sokołowski wrote:
> Pan Adam napisał:
>>>> A dekady później na trampki gadało się "adidasy".
>>> Wcześniej mówiono "pepegi", jeszcze przed wojną.
>>> Co z kolei przyczynę ma taką:
>>>
>>> https://teatrnn.pl/cache/local/image/1280x1024/websi
tes/para/PARA%2016/r011.jpg/
>>
>> Czyli w zasadzie też nazwa od-firmowa.
>
> W dodatku nazwa przeżyła firmę. Do dzisiaj "pepegi" wciąż są słowem
> znanym, choć może nie tak często używanym jak kiedyś.

Albo wcale. Młodzież nie kojarzy, wojska nie ma ...

> Firmy nie ma,
> po wojne powstał w jej miejsce Stomil Grudziądz. Dlatego mało kto
> kojarzy, skąd się nazwa gumowych butów wzięła.

A nie było to juz po wojnie ?
Bo z tej reklamy ... jakies eleganckie buty, a nie byle trampki.

Trampki ... tez jakies nowe słowo ..

https://pl.wikipedia.org/wiki/Grudzi%C4%85dzkie_Zak%
C5%82ady_Przemys%C5%82u_Gumowego_%E2%80%9EStomil%E2%
80%9D

"Po 1945 roku fabryka funkcjonowała pod różnymi nazwami. W 1969 roku
oficjalnie przemianowano ją na Grudziądzkie Zakłady Przemysłu
Gumowego, a w 1971 roku dodano nazwę ,,Stomil". "

Ale zachodzę w głowę - co to jest/było "obuwie ludowe" ?

"W latach 1939-1945 zakład podporządkowany był zarządowi niemieckiemu
i funkcjonował pod nazwą Radium Gummiwerke ..."

A cóż to za Radium - od radu ?

J.

do góry

On Tue, 8 Oct 2024 22:35:32 +0200, Adam wrote:
> Dnia Tue, 8 Oct 2024 15:59:11 +0200, J.F napisał(a):
>> On Tue, 8 Oct 2024 14:30:50 +0200, Jarosław Sokołowski wrote:
>>> Pan J.F napisał:
>>>>> Czy jeśli ktoś na rower powie dzisiaj "bicykl" albo "koło", to
>>>>> nie popartzą na niego dziwnie?
>>>>
>>>> No popatrzą, ale kiedy ustalono, ze rower jest jedynie słuszny?
>>>
>>> Akcje kodyfikacyjne rozpoczęto po uzyskaniu niepodległości, chciano
>>> scalić ziemie trzech zaborów, również językowo.
>>
>> Wczesniej nie było takich akcji?
>> Rower to chyba jeszcze przed I wojną.
>>
> A nie wziął się przypadkiem od nazwy firmy Rover?

Prawie na pewno.

Tylko ciekaw jestem, czemu akurat od nie.

Patent mieli, na nowoczesny bicykl, prawie jak współczesny?
Tanie ceny mieli, i opanowali polski rynek?

> Podobnie, jak odkurzacze bywały w Polsce nazywane "elektroluksami".
> Jeszcze pamiętam, jak znajoma "babcia" (tak z 70 lat starsza ode mnie) tak
> właśnie nazywała odkurzacz.
> A dekady później na trampki gadało się "adidasy".

A to nie wiem kiedy.
Adidasy to było coś innego niż trampki - ze skóry, niższe.

Ale z czasem wprowadzili modele z tkanin, to może wtedy.
Albo młodzież przestała kojarzyc "prawdziwe trampki" :-)

J.

do góry