Pan Piotr Wyderski napisał:

>> Radzę poczytać sobie jak używało się skrzyni biegów w samochodzie Ford T.
>
> Proszę przybliżyć.

Model za sprawą przekładni planetarnej prowadził się w sposób
oryginalny, lecz jednocześnie bardzo prosty. Posiadał trzy pedały,
w tym środkowy nieco wysunięty w stronę kierowcy. Lewy odpowiadał
za jazdę do przodu, środkowy za jazdę do tyłu a prawy uruchamiał
hamulec zasadniczy.

Przed uruchomieniem należało zaciągnąć hamulec pomocniczy, co
powodowało wciśnięcie lewego pedału do połowy z jednoczesnym
wysprzęgleniem. Wciskając pedał do oporu, kierowca załączał
pierwszy bieg a puszczając go zupełnie, drugi bieg. Szybkość
regulowało się manetką przy kole kierownicy. Podczas jazdy do
przodu, wciśnięcie środkowego pedału (jazda do tyłu) powodowało
hamowanie pojazdu i dopiero po zatrzymaniu samochód kontynuował
jazdę do tyłu. W drugą stronę sytuacja wyglądała analogicznie.

Za: "Witold Rychter, Dzieje samochodu, WKŁ, Warszawa 1979, s. 223",
wersja elektroniczna: https://pl.wikipedia.org/wiki/Ford_Model_T

> Natomiast skrzynia biegów to kolejny relikt dawnych epok. Sprawy
> optymalnego zasprzęglenia jednostki napędowej zostały już dawno
> rozwiązane i nie powinny zaprzątać głowy kierowcy, tak samo, jak
> nie pociąga on za sznureczek połączony z zaworami wtrysku, by je
> otworzyć w stosownym momencie cyklu pracy silnika. Jedyny chyba
> prawdziwy problem z automatem jest taki, że nie za bardzo jest
> jak powiedzieć mu o planowanym manewrze, np. wyprzedzania.
> Przy wykorzystaniu joysticka banalne.

Tu jednak Siła Tradycji wielu kierowców trzyma przy całkiem manualnej
skrzyni. Ale wróćmy znowu do historii. Gierek kupił nam licencję na
autobusy marki Berliet. One miały mechaniczną skrzynie biegów, która
była sterowana elektrycznie, a nawet trochę elektronicznie (podobno
były w tym tyrystory). Nie było pedału sprzęgła, był malutki joystick
operujący elektrycznymi stykami. Ale odzwierciedlał on dokładnie ruchy
mechanicznego lewarka. Nie zrobiono sekwencyjnego przeskakiwania bieg
w górę lub w dół, tak jak to dzisiaj czasem się robi.

> Odważne to będzie wypieprzenie pilota, bo to z jego winy dochodzi
> obecnie do większości katastrof. Tylko ludki mają atawistyczne obawy,
> że kieruje robot.

W przedwojennej prasie, osobliwie tej brukowej, istniała funkcja zwana
"sitz redaktor". To on miał iść siedzieć, gdy ktoś tytułowi wytoczył
proces o jakąś obrazę czy inne cóś. Z tym pilotem jest teraz podobnie.

--
Jarek