PeJot napisał:

> OK, przyjmuję opcję sterownika astronomicznego. Ale nie rozumiem jak
> duże znaczenie praktyczne ma różnica pomiędzy zmierzchem a zachodem
> słońca, jeżeli ma to się przełożyć na zużycie energii do oświetlenia.

W okolicach okołorównikowych ma małe znaczenie. Tam słońce daje pionowo
nura pod horyzont i błyskawicznie z jasnego dnia robi się czarna noc.
U nas w lecie ten proces jest bardzo długi, zachodzące słońce wolno
pogrąża się pod horyzontem, za to szybko podąża ku północy, by po
niedługim czasie wynurzyć się trochę dalej po wschodniej stronie. Nad
Bałtykiem w okolicach św. Jana przez całą noc widać nad wodą jakąś
poświatę słoneczną. Jeszcze dalej na północ, w jakimś St. Petersburgu
są białe noce, choć do koła polarnego jeszcze całkiem spory kawałek.
Nawet Puszkin pisał, że w nocy bez lampy czyta.

Zmierzch i świty są trojakiego rodzaju. Cywilny jest wtedy, gdy słońce
chowa się 5° pod horyzontem. Żeglarski, to 10° (na morzu jest zwykle
jaśniej niż na lądzie). Astronomiczny wymaga schowania się słońca
przynajmniej 15° -- dopiero wtedy światło rozproszone w atmosferze nie
oświetla tego, co mamy nad głową i nie mąci światła gwiazd. W Polsce
w lecie zmierzch astronomiczny nigdy nie nastaje, w okolicach Warszawy
gdzieś od 19 maja do 24 lipca są astronomiczne białe noce. Gwiazdy
wtedy widać słabo. Dopiero w Wiedniu i dalej na południe Świętojańska
noc jest prawdziwą nocą.

W praktyce oświetleniowej znaczenie ma świt i zmierzch cywilny. Na
północy Polski w lecie następuje on godzinę po zachodzie (a świt
godzinę przed wschodem).

Jarek

--
Bez lampy nocą czytam, piszę,
śród jasnej pustki nie drgnie nic
i lśni nad śpiących ulic ciszą
Admiralickiej igły szpic