> To tak, jakby wynalazca technologii produkcji
> grafenu rościł sobie prawo do patentu, kiedy kasa na
> badania szły z publicznego wora.
>

Tutaj:

http://teleshow.wp.pl/title,Sonda-2-Wspoltworca-pier
wowzoru-programu-odpowiada-na-oswiadczenie-TVP,tpl,3
,wid,18222358,wiadomosc.html?ticaid=116b15

Siudym pisze "Jestem laikiem w dziedzinie prawa autorskiego ale już
proste przykłady na logikę pozwalają na wysnucie szeregu wątpliwości."

Niestety, jest laikiem.

Ponieważ jego pobożne myślenie życzeniowe:

> Otóż w zamyśle ustawodawca dał prawo dysponowania instytucji która wytworzyła
dzieło do jej dystrybucji i ochrony prawnej przed osobami, które chciałyby wytworzone
dzieło bezprawnie przejąć lub wykorzystać, z naruszeniem praw autorskich twórców
dzieła włącznie. Ustawa nie przewiduje jednak , że strażnik buchnie kasę jak znany
ochroniarz z Łodzi....

jest błędne.

Prawo autorskie majątkowe polega w dużej mierze właśnie na tym, że autor
dostaje jednorazowe honorarium, a potem latami wydawca zarabia na
utworze pieniądze. Jest to w pewnym sensie wyzysk autora, na który to
wyzysk autor się dobrowolnie godzi.

Natomiast szczegóły tego wyzysku są ustalane z autorem w procesie umowy
o dzieło. Jedną skrajnością jest bezterminowe przekazanie praw
autorskich za jednorazowe honorarium, drugą skrajnością jest jednorazowa
licencja na opublikowanie bez przekazania praw autorskich. Pośrednia
sytuacja to np. honorarium od każdego sprzedanego egzemplarza i tak
dalej. Prawa majątkowe mogą również obejmować możliwość tworzenia dzieł
pochodnych (derivative works) w ramach określenia tzw. pola ekspolatacji
utworu.

Współcześnie (od 1994), jeśli zdarzyłoby się, że wydawnictwo wydrukuje
książkę autorowi i nie podpisze z nim żadnej umowy, domniemywana jest
prawnie sytuacja najkorzystniejsza dla autora (ponieważ "Umowa o
przeniesienie autorskich praw majątkowych wymaga zachowania formy
pisemnej pod rygorem nieważności" - art 53 ustawy). Czyli domniemywane
jest udzielenie jednorazowej licencji (W braku wyraźnego postanowienia o
przeniesieniu prawa, uważa się, że twórca udzielił licencji - art 65
ustawy), chociaż niektórzy interpretują to jako możliwość dowolnej
liczby wznowień na 5 lat (Umowa licencyjna uprawnia do korzystania z
utworu w okresie pięciu lat na terytorium państwa, w którym
licencjobiorca ma swoją siedzibę, chyba że w umowie postanowiono inaczej
- art 66 pkt.1).

Bez wyraźnego pisemnego przeniesienia, prawa autorskie majątkowe są
dalej własnością autora i każde dalsze działanie wymaga nawiązania
kolejnej umowy z autorem.

Natomiast w przypadku Sondy mamy sytuację inną. Jest to utwór zbiorowy,
stworzony dawno przed wejściem ustawy w życie. Oczywiście żaden z
autorów Sondy nie podpisywał z TVP jakiejkolwiek umowy. Co o tym mówi
ustawa?

> Art. 11. Autorskie prawa majątkowe do utworu zbiorowego, w szczególności do
encyklopedii lub publikacji periodycznej, przysługują producentowi lub wydawcy, a do
poszczególnych części mających samodzielne znaczenie - ich twórcom. Domniemywa się,
że producentowi lub wydawcy przysługuje prawo do tytułu.
>
> Art. 12. 1. Jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca,
którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy,
nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z
celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.

Czy dotyczy to również Sondy? Tak:

Art. 124. 1. Przepisy ustawy stosuje się do utworów:
2) do których prawa autorskie według przepisów dotychczasowych nie wygasły;

Czy Pan Siudym może protestować przeciwko Sondzie 2? Nie, ponieważ:

- "Sonda 2" to nie to samo, co "Sonda"
- nawet gdyby program nazywał się "Sonda", nikt nie musi pytać Pana
Siudyma o zgodę na jego kontynuację (prawo do tytułu ma TVP co podano wyżej)
- wykorzystanie fragmentów starej Sondy w nowym programie, nawet jeśli
byłoby w naciągany sposób potraktowane jako "tworzenie dzieła
pochodnego", jest legalne bez jego zgody, gdyż

> Twórca utworu wykorzystanego lub włączonego do utworu audiowizualnego oraz utworu
wchodzącego w skład utworu zbiorowego, po powstaniu nowych sposobów eksploatacji
utworów, nie może bez ważnego powodu odmówić udzielenia zezwolenia na korzystanie z
tego utworu w ramach utworu audiowizualnego lub utworu zbiorowego na polach
eksploatacji nieznanych w chwili zawarcia umowy.

(art. 41 pkt. 5 ustawy)

Idąc tokiem rozumowania Pana Siudyma, kolejne wydanie filmu "Krzyżacy"
(np. po rekonstrukcji cyfrowej) powinno być poprzedzone uzyskaniem zgody
każdego, kto jest wymieniony w napisach końcowych. A jeśli nie żyje, to
wszystkich jego potomków.


L.