On 10/02/2020 12:06, jedrek wrote:
> Przechodzenie od 10 lat idzie mi jak krew z nosa, bo co podchodzę to
> kolejne schody na podstawach, które nie wiem jak zmienić, ustawić tak
> jakbym to ja oczekiwał.

Nie jestem specjalistą od Linuksa, ale używam go od długiego czasu. Poza
tym jako Polak mam święte, dane od boga prawo wypowiadać się na tematy,
w których nie jestem ekspertem, c'nie? Opieram się na własnych
doświadczeniach z Ubuntu i Linuxem Mint.

Pierwszy krok: wybierz dystrybucję. Co to jest dystrybucja? To jest
jądro plus powłoka graficzna plus bogaty zestaw programów. W przypadku
Windowsa masz dostępną jedną dystrybucję, tę od MS, w której dostajesz
jądro Windowsa, standardową powłokę graficzną z explorerem Windows, jak
masz szczęście, to możesz sobie wybrać przeglądarkę internetową, ale to
wszystko. Jak piszesz w tym wątku, masz nie najnowszy sprzęt, więc na
Twoim miejscu wybrałbym dystrybucję ze środowiskiem XFCE.

Jak już wybierzesz sobie dystrybucję, ściągasz obraz ISO i ,,wypalasz" go
na pendrive'ie. Jeżeli czujesz się nostalgicznie i masz nagrywarkę DVD,
możesz sobie wypalić prawdziwą DVD+eRkę, jak za dawnych czasów, gdy
telewizja miała 2 programy, a na telefon czekało się 20 lat i nikt nawet
nie mówił, że to stacjonarny, bo innych nie było (dla zwykłych ludzi).
Niestety, jeżeli czujesz się jeszcze bardziej nostalgicznie i chciałbyś
powrócić do epoki kamienia rzucanego przez ludzi w dinozaury, dziś nie
ma możliwości zrobienia paczki dyskietek z Linuksem.

Teraz bootujesz blaszaka czy laptopa z tego pendrive'a czy płyty, w tym
celu możesz musieć wejść do menu bootowania BIOS-u lub w BIOS-ie
przestawić kolejność startu. Linux uruchomi się z nośnika, nic nie
będzie zapisywał na dysku twardym, a Ty możesz się do woli pobawić i
zobaczyć, czy Ci dana dystrybucja odpowiada - i czy w ogóle działa na
Twoim sprzęcie. W tym możesz nawiązać połączenie z internetem, odpalić
przeglądarkę i zobaczyć, czy pójdzie na Twoim sprzęcie.

Drugi krok: jak już wybrałeś dystrybucję i wiesz, że chcesz ją
zainstalować, a także zrobiłeś pełny backup ważnych plików, instalujesz
Linuxa, najłatwiej klikając ikonę na pulpicie.

Partycjonowanie (na razie bez rozpatrywania swapa): jest kilka szkół,
jedna mówi, że w warunkach domowych można zainstalować wszystko na
jednej partycji, druga - by wydzielić ze 20 GB na / (system, programy i
dodatki), a na reszcie założyć drugą partycję i tam założyć /home
(katalog domowy, odpowiednik windowsowego users and settings). Zaletą
pierwszej szkoły jest prostota i uniknięcie problemu z brakiem miejsca,
gdy partycjonujesz jakiś wyjątkowo mały (na dzisiejsze czasy) dysk,
drugiej - pliki użytkownika są nieco bezpieczniejsze, a przy ewentualnej
zmianie systemu wymagającej wykasowania i zreformatowania partycji
systemowej pliki użytkownika i ustawienia programów spokojnie sobie
siedzą na drugiej partycji. Funkcjonuje też trzecia szkoła, ale ona
odnosi się tylko do tych, którzy muszą (lub ich paranoja im każe)
zaszyfrować nie tylko katalog z plikami użytkownika, ale i pliki
systemu: wówczas na osobnej partycji instalujesz /boot. Ale zdaje się to
Ciebie nie interesuje.

Nie umiem powiedzieć, jakie znaczące zalety lub wady mają różne systemy
plików, ja osobiście wybieram ext4. Tzn. wiem, dlaczego nie wybrałbym
np. NTFS ani tym bardziej FAT32, ale to oczywistość.

Swap: Linux może korzystać ze swapa na partycji swap (nieco lepsza
wydajność) lub w postaci pliku na partycji systemowej, jak w Windowsie.
Nie wiem, jakie są konsekwencje nieutworzenia swapa oprócz tego, że swap
o wielkości co najmniej >= RAM jest niezbędny do tego, by system mógł
pójść spać (zahibernować).

Trzeci krok: instalacja potrzebnych programów i aktualizacja do
najnowszej wersji już zainstalowanych. W Windowsie masz Windows Update,
przez który (z tego co pamiętam) możesz zainstalować poprawki dla
systemu i, jeżeli zaznaczyłeś odpowiednią opcję, dla MS Office. Jak
zainstalujesz sobie jakiś program, w najlepszym wypadku ten program sam
będzie regularnie sprawdzał, czy są dostępne aktualizacje i w miarę
potrzeby się uaktualni, w najgorszym musisz ręcznie regularnie wchodzić
na stronę producenta i sprawdzać, czy pojawiły się aktualizacje, sam je
ściągnąć i sam je zainstalować. W Linuxie masz menago pakietów Synaptic,
który:
* pozwala na instalację (i dezinstalację) bardzo wielu programów
dodatkowych;
* sprawdza, czy dostępne są aktualizacje dla systemu *oraz*
zainstalowanych z użyciem tegoż Synaptica programów;
* niektóre programy, jak np. PaleMoon (przeglądarka jak Firefox, ale z
innym interfejsem i obsługą starych rozszerzeń) i Skype, mogą nie
występować w samym Synapticu, ale można dołączyć je do niego i też będą
automatycznie uaktualniane.
Uwaga: o ile sam Wine można zainstalować przez Synaptica, to już
aplikacje windowsowe zainstalowane w Wine już trzeba zainstalować jak
pod Windowsem i uaktualniać z wykorzystaniem mechanizmu aktualizacji
danej aplikacji lub ręcznie, tak jak pod Windowsem.

Niestety wiele porad w internecie to w najlepszym przypadku ,,wpisz
cośtamcośtam (i 10 dalszych linii) w terminalu", gdy tymczasem można to
łatwo wyklikać w interfejsie. To podejście potrafi bardzo zniechęcić.
Mam wrażenie, że w niektórych przypadkach to jest trochę tak, jak u
różnych niedouków - próbują się dowartościować używając dużej ilości
mądrze brzmiących terminów i starają się jak najbardziej zagmatwać
proste sprawy, by wyglądali na mądrych i posiadających jakąś wiedzę
tajemną. A w innych przypadkach są to specjaliści od wielu dystrybucji i
podają uniwersalną poradę, która zadziała niezależnie od powłoki (a
nawet gdy powłoka nie uruchamia się z powodu błędu).

Mam nadzieję, że choć trochę pomogłem, nie za bardzo zaciemniłem
próbując rozjaśnić i nie napisałem za dużo o oczywistych oczywistościach.

--
MF