poniedziałek, 21 czerwca 2021 o 10:25:32 UTC+2 Atlantis napisał(a):
> Gdyby ktoś miał w przyszłości podobny problem, albo po prostu był ciekaw
> - problem został rozwiązany. Nie wiem jeszcze do końc czemu, ale wygląda
> na to, że ta konstrukcja nie lubi się z Z80 w wersji CMOS. Testowałem ją
> z kilkoma egzemplarzami Z84C0006 oraz Z84C0010 i za każdym razem efekt
> był taki sam.
> Wczoraj w akcie desperacji włożyłem w podstawkę standardowy Z80A i
> zadziałało z miejsca. Jest to dziwne o tyle, że przecież wszystko
> pozostałe na tej płytce jest współczesne i wykonane w technologii CMOS -
> logiczne układy z serii 74HC oraz względnie nowoczesny CPLD.

Ciekawe - a jaki procesor zaleca konstruktor tego klona?
Może ten CMOS ma jakiś kłopot z zegarem - w spectrum zegar generowała ULA.
No właśnie - generowała, ale i zatrzymywała - może z zatrzymywaniem problem?
No^2 i stąd też pytanko, jakie mnie nurtuje, skoro w klonie zastosowano 628128 - nie
zaglądałem do schematu, ale skoro taki duży chip, to wydaje się, że pewnie będzie
jeden na cały komputer.
Jak więc poradzili sobie z tym, że spectrum miało dwa prawie-osobne RAMy - zakresem
16-32kB rządziłą ULA, a procesor mógł sobie czasem tam dojść, za to zakres 32-64kB
był wyłącznie dla procesora i programy chodziły 8 razy szybciej?
Jak czytałem o chip-ramach, fast-ramach (i jeszcze podobno były slow-ramy) w amidze,
to byłem cały zadziwiony, jak można taką głupotę zrobić - choć z drugiej strony
pisali tam o kilku megabajtach, a w PC, choć mój pierwszy to był 386DX i 4MB, to się
walczyło o to, żeby było 620kB a nie 605kB, bo się gry nie uruchamiały - no chyba że
comanche - i dodam, że to było jeszcze przed windows 95 - a tu się okazuje, że w i
spectrusiu takie cuda były - zaś zrozumienie schematu było jak katharsis ;)

do góry

On Mon, 21 Jun 2021 02:50:50 -0700 (PDT), Dawid Rutkowski wrote:
> poniedziałek, 21 czerwca 2021 o 10:25:32 UTC+2 Atlantis napisał(a):
>> Gdyby ktoś miał w przyszłości podobny problem, albo po prostu był ciekaw
>> - problem został rozwiązany. Nie wiem jeszcze do końc czemu, ale wygląda
>> na to, że ta konstrukcja nie lubi się z Z80 w wersji CMOS. Testowałem ją
>> z kilkoma egzemplarzami Z84C0006 oraz Z84C0010 i za każdym razem efekt
>> był taki sam.
>> Wczoraj w akcie desperacji włożyłem w podstawkę standardowy Z80A i
>> zadziałało z miejsca. Jest to dziwne o tyle, że przecież wszystko
>> pozostałe na tej płytce jest współczesne i wykonane w technologii CMOS -
>> logiczne układy z serii 74HC oraz względnie nowoczesny CPLD.
>
> Ciekawe - a jaki procesor zaleca konstruktor tego klona?
> Może ten CMOS ma jakiś kłopot z zegarem - w spectrum zegar generowała ULA.

Cos mi chodzilo po glowie, ze byly jakies zmiany ukladu generatora w
wersji CMOS. Ale to chyba jakis inny procek, bo Z80 ma tylko wejscie.

> No właśnie - generowała, ale i zatrzymywała - może z zatrzymywaniem problem?

Google taka ciekawostke znajduje
https://groups.google.com/g/sebhc/c/xB5t-s6zX1o?pli=
1

Ale to chyba nadal lezy w granicach specyfikacji dla oryginalnego ULA
Spectrum. I CMOS nie ma takich problemow.

Balbym sie takiego zatrzymywania dla prockow wyposazonych w PLL dla
zegara - ale tu go chyba nie ma

J.

do góry

On 21.06.2021 11:50, Dawid Rutkowski wrote:

> Ciekawe - a jaki procesor zaleca konstruktor tego klona?

Nie precyzuje - jest po prostu wymieniony w dokumentacji jako "Z80". Z
tego co widzę w prostszych klonach Spectrum jest dość spora dowolność i
wielu ludzi z powodzeniem uruchamiało takiego Harlequina 48 nawet z
bardzo starymi wersjami NMOS. Ja do tej pory stosowałem CMOS-y, w celu
ograniczeni poboru prądu. W Harlequinach działały bez problemów.
Bardziej konkretni są autorzy takich projektów jak Sizif-512, gdzie
trzeba zastosować konkretnie CMOS Z84C0020, ale to z uwagi na wymagania
co do szybkości taktowania w trybie turbo.


> No^2 i stąd też pytanko, jakie mnie nurtuje, skoro w klonie
> zastosowano 628128 - nie zaglądałem do schematu, ale skoro taki duży
> chip, to wydaje się, że pewnie będzie jeden na cały komputer. Jak
> więc poradzili sobie z tym, że spectrum miało dwa prawie-osobne RAMy
> - zakresem 16-32kB rządziłą ULA, a procesor mógł sobie czasem tam
> dojść, za to zakres 32-64kB był wyłącznie dla procesora i programy
> chodziły 8 razy szybciej?

To akurat dość proste. To nie jest replika 1:1, ale klon będący
rekreacją z wykorzystaniem współczesnych elementów. Z tego co pamiętam,
oryginalne Spectrum korzystały w ogóle z pamięci DRAM. Tutaj mamy
pojedynczy układ pamięci SRAM, co mocno upraszcza sprawę - odpada układ
odświeżania, a adresowanie jest dużo prostsze.
ULA jest odtworzona w CPLD, ale też nie 1:1, ale na zasadzie odtworzenia
funkcjonalności. Tak więc logika zaimplementowana w programowalnym
układzie logicznym zdaje sobie sprawę obecności 628128 i odpowiednio
steruje adresowaniem, w zależności od tego, co się aktualnie dzieje w
systemie. W punktu widzenia programu wszystko się zgadza, bo
przeznaczenie poszczególnych adresów w pamięci pozostaje takie samo.

do góry

poniedziałek, 21 czerwca 2021 o 14:10:03 UTC+2 Atlantis napisał(a):

> > No^2 i stąd też pytanko, jakie mnie nurtuje, skoro w klonie
> > zastosowano 628128 - nie zaglądałem do schematu, ale skoro taki duży
> > chip, to wydaje się, że pewnie będzie jeden na cały komputer. Jak
> > więc poradzili sobie z tym, że spectrum miało dwa prawie-osobne RAMy
> > - zakresem 16-32kB rządziłą ULA, a procesor mógł sobie czasem tam
> > dojść, za to zakres 32-64kB był wyłącznie dla procesora i programy
> > chodziły 8 razy szybciej?
> To akurat dość proste. To nie jest replika 1:1, ale klon będący
> rekreacją z wykorzystaniem współczesnych elementów. Z tego co pamiętam,
> oryginalne Spectrum korzystały w ogóle z pamięci DRAM. Tutaj mamy
> pojedynczy układ pamięci SRAM, co mocno upraszcza sprawę - odpada układ
> odświeżania, a adresowanie jest dużo prostsze.

Aż tak nie upraszcza, Z80 ma wbudowane odświeżanie.
Zaś adresowanie - prostsze nie dlatego, że SRAM, tylko z uwagi na to, że w spectrum
były chipy dram z maksymalnie zredukowaną liczbą pinów. Ale układ robienia RAS i CAS
na kilku bramkach - no cudo po prostu.
Oraz układ wyboru, czy zastosowano układy 64kBit z popsutą górną czy dolną połówką ;>
A SRAM był w ZX80 i chyba w ZX81 też. Tyle że nie za wiele go było.

> ULA jest odtworzona w CPLD, ale też nie 1:1, ale na zasadzie odtworzenia
> funkcjonalności. Tak więc logika zaimplementowana w programowalnym
> układzie logicznym zdaje sobie sprawę obecności 628128 i odpowiednio
> steruje adresowaniem, w zależności od tego, co się aktualnie dzieje w
> systemie. W punktu widzenia programu wszystko się zgadza, bo
> przeznaczenie poszczególnych adresów w pamięci pozostaje takie samo.

Z punktu widzenia programu obliczeniowego.
Gry nie będą działać albo będą działać źle.
Więc to taki sobie ten klon.
Mniej więcej tak, jakbyś chciał sobie zrobić PC-ta bez RAMu innego niż ten na karcie
graficznej.
Pewnie by się dało do tego RAMu załadować jakiś program i nawet go wykonać ;>
Kurtałka, nawet bym spróbował, ale teraz to o DOS trudno - jak już kilka lat temu
dostałem od advantecha nową wersję BIOSu do PC-ta jednopłytkowego, to musiałem użyć
FreeDOSa, bo program do programowania był pod DOS - a ile się naszukałem...
Zastanawiam się też, z czego tego FreeDOSa odpaliłem, raczej nie z dyskietki - no
nie, ta płytka to już nie ma żadnej możliwości podłączenia stacji dysków - więc chyba
jednak z pendrive'a (chyba gdzie znalazłem bootowalny obraz - choć nie jestem pewien,
czy to nie był CD i trzeba było na pendrive'wowy przerobić) bo inne możliwości to
dysk SATA albo mSATA.
Ale jeśli karta nie miałaby VRAM - czyli pamięci dwuportowej - to pewnie albo by nic
nie zadziałało albo strasznie wolno.
I tak samo będzie w tym klonie - OIDP ULA do generowania obrazu zabiera 14 na każde
16 cykli dostępu do pamięci - a Z80 niestety cache nie posiada. Więc będzie miał
skoki prędkości podczas rysowania ramki - a inaczej będzie się wlókł jak spectrum 16
- a niby miał 128 emulować.
A wystarczyło dać dwa układy SRAM.
Chyba że tak jest - może ten CPLD może służyć jako 16kB RAM?
A jaki jest ROM w tym projekcie?

do góry

On 19/06/2021 00:43, Atlantis wrote:
>> Są dostepne na ali, tak na marginesie. O dziwo, działają z HQ, choć
>> spodziewałem się odpadów. Ale wczesniej w ich miejsce wsadziłem diody
>> schottkyego i tez banglało.
> Te trnzystory są mocno krytyczne, czy mogę tam włożyć jakikolwiek
> tranzystor PNP o odpowiednim układzie wyprowadzeń i małej, płaskiej
> obudowie? 2SA1015 będą pasowały? Te są nawet na Allegro...

O ile wiem - nie. Te konkretne są dobierane z powodu analogowej magii
cyfrówki i krytyczne jest stosowanie akurat tych. Opisywane na forum,
ale po latach nie sposób znaleźć wyjaśnień. Jestem jednak 100% pewny że
wiele osób zmieniało na *jakieś* inne, ale na pewno nie dowolne inne -
klawiatura nie działała. Po tylu latach mój doktorat z harlequina
przeterminował się ;)

do góry

On 21.06.2021 16:22, Dawid Rutkowski wrote:

> Z punktu widzenia programu obliczeniowego.
> Gry nie będą działać albo będą działać źle.

Gry z całą pewnością działają, więc pewnie mój opis jest zbyt dużym
uproszczeniem. W każdym razie autorowi w jakiś sposób udało się
dostosować konstrukcję do obsługi pojedynczego układu pamięci SRAM 128 kB.


> A wystarczyło dać dwa układy SRAM.
> Chyba że tak jest - może ten CPLD może służyć jako 16kB RAM?

Nie sądzę... To prosty EPM7128.


> A jaki jest ROM w tym projekcie?

W tej chwili używam W27C512 (wykorzystana tylko jedna połówka, pin
odpowiedzialny za najstarszy bit magistrali adresowej jest na stałe
podciągnięty do plusa zasilania) ale można też użyć standardowych
EPROM-ów kasowanych UV: 27C512 lub 27C256.

do góry

On Mon, 21 Jun 2021 17:06:02 +0200, heby wrote:
> On 19/06/2021 00:43, Atlantis wrote:
>>> Są dostepne na ali, tak na marginesie. O dziwo, działają z HQ, choć
>>> spodziewałem się odpadów. Ale wczesniej w ich miejsce wsadziłem diody
>>> schottkyego i tez banglało.
>> Te trnzystory są mocno krytyczne, czy mogę tam włożyć jakikolwiek
>> tranzystor PNP o odpowiednim układzie wyprowadzeń i małej, płaskiej
>> obudowie? 2SA1015 będą pasowały? Te są nawet na Allegro...
>
> O ile wiem - nie. Te konkretne są dobierane z powodu analogowej magii
> cyfrówki i krytyczne jest stosowanie akurat tych. Opisywane na forum,
> ale po latach nie sposób znaleźć wyjaśnień. Jestem jednak 100% pewny że
> wiele osób zmieniało na *jakieś* inne, ale na pewno nie dowolne inne -
> klawiatura nie działała. Po tylu latach mój doktorat z harlequina
> przeterminował się ;)

Dziwne. Cyfrowka powinna byc dosc odporna.
Ale widac magia moze kryc sie wszedzie :-)

J.

do góry