Witam!
Przy okazji dyskusji zapoczatkowanej przez Janka Muzykanta wynikl
problem jaki rodzaj promieniowania rejestruje matryca. Obiecalem wtedy
sprawdzic to doswiadczalnie, gdyz moje argumenty nie wszystkich przekonaly.
Oto metodyka i wyniki.
Do eksperymentu uzylem zrodla promieniowania gamma o aktywnosci 1,6GBq -
metastabilnego izotopu technetu 99 (Tc99m) - umieszcone w olowianym
cylindrze, ktorego jeden wylot moglem otwierac. Dzieki temu uzyskalem
mniej wiecej skolimowana wiazke czystego promieniowania gamma o energii
ok. 140keV, a wiec dosyc miekkiego. W osi wiazki umiescilem aparat z
odslonieta matryca, za aparatem dla kontroli ustawiony byl licznik,
pokazujacy poziom promieniowania. Oczywiscie przyblizony, gdyz padajace
na niego promieniowanie bylo absorbowane czesciowo przez powietrze i
aparat przed nim.
Zrodlo bylo umieszczone od matrycy w odleglosci 50cm, 25cm, ok. 12cm i 5cm.
Na stronie http://idom.wizzard.one.pl/final.gif mozna zobaczyc wyniki.
Jest to kolejno 5 ekspozycji w takich samych warunkach, pliki RAW byly
wywolywane 3 roznymi wywolywarkami (ACR, UFORaw i oryginalna
Canonowa)zeby uniknac artefaktow zwiazanych z algorytmem wywolywania; za
kazdym razem ustawienia takie jak wyostrzanie, redukcja szumu itd.
skrecone byly na minimum. Obrazy byly rejestrowane przez 20s przy
czulosci ustawionej na ISO400, stad te ciapki to szum matrycy. Skleilem
obrazy o wielkosci 400x400pix pochodzace z tego samego regionu matrycy,
reprezentatywne dla calego zarejestrowanego obrazu. Wszystkie obrobki
(wywolywanie raw, wycinanie, zapis sklejonego obrazu) byly wykonywane w
formatach bezstratnych (TIFF i GIF) dla unikniecia ew. artefaktow
kompresji do JPEG.
Ok, teraz co widzimy:
1 - klatka kontrolna, matryca naprzeciwko zrodla (50cm), zalozona oslona
olowiana, ekspozycja 0,2mikroSv/h
2 - zdjeta oslona olowiana, matryca oswietlona wiazka gamma (50cm) o
energii 140keV, odczyt z miernika 25 mikroSv/h
3 - jw., matryca w odleglosci 25cm, odczyt 50 mikroSv/h
4 - jw., matryca w odleglosci ok. 12cm, odczyt 100 mikroSv/h
5 - jw., matryca w odleglosci ok. 5cm, odczyt poza zakresem miernika.

Wnioski: na klatkach 2-3 pomimo oswietlenia wiazka gamma nie udalo sie
niczego zarejestrowac. Nie jest to dziwne - fotony gamma, mimo, ze
uzylem miekkiego promieniowania sa na tyle przenikliwe, ze istotna
interakcja z matryca jest maloprawdopodobna. Prosze zauwazyc, ze
aktywnosc zrodla byla tysiace razy wieksza niz ew. soczewki z domieszka
toru. Na klatce 4, a szczegolnie 5 widac wyrazne zarejestrowane slady. W
tej odleglosci jest mozliwosc oddzialywania promieniowania beta
powstajacego w niewielkiej ilosci z produktu transmutacji Tc99m -
technetu 99. Nie jest to bezposrednio zarejestrowane promieniowanie
beta, a scyntylacje wywolane przez nie w filtrze IR i elementach
umieszczonych przed matryca. Swiadczy o tym to, ze slady to nie
pojedyncze pixele (tak jakby bylo w przypadku bezposredniego
"trafienia") tylko rozmyte plamy zlozone z kilku-kilkunastu pixeli.
Takze podsumowywujac - nie jest mozliwe zarejestrowanie promieniowania
gamma przez matryce aparatu (dlatego do tego celu wykorzystuje sie
ekrany scyntylacyjne), a zarejestrowane slady w przypadku soczewek z
domieszka toru pochodza najpewniej od scyntylacji wywolywanych w
materiale filtrow czy samego szkla soczewki przez czastki alfa masywnie
jonizujace otoczenie.
Matryca przezyla eksperyment :)

P.S. Dziekuje za pomoc osoba, ktorym sie chcialo poswiecic swoj czas na
pomoc w tej zabawie :)